Çiçekli Bitkiler Nedir?

Çiçekli Bitki Nedir?

Çiçekli bitkiler, erkek ve dişi organları açık şekilde gelişmiş olan, bir tohum teşekkülü görülen bitkilerin en gelişmiş türü olarak bilinir. Diğer taraftan tohumlu-çiçekli bitkiler olarak da halk tarafından bilinmektedir. Aynı zamanda çiçekli bitkiler açık tohumlu ve kapalı tohumlu şekilde 2 ayrı grup üzerinden ele alınır.

Çiçekli bitkiler ile beraber çiçeksiz bitkilerin kendine has özellikleri bulunmaktadır. Bu özellikler beslenme ve üreme ile beraber daha birçok farklı özellik hakkında değişkenlik gösterebilmektedir. Bu açıdan söz konusu çiçekli bitkiler olduğu zaman öne çıkan belli başlı bazı özellikleri yer almaktadır.

– Üreme organlarının bulunduğu çiçekli yapıları vardır,

– Kök ve gövde ile beraber yaprakları bulunur,

– Eşeyli üreme ile çoğalırlar,

– Gövde ve yaprak kısımlarında iletim borularına sahiptirler,

Bu özellikleri ile beraber çiçekli bitkiler çiçeksiz bitkilerden gözle görülür bir şekilde ayrılmaktadırlar. Bu doğrultuda çiçekli bitkiler aynı zamanda tohumlu bitkiler olarak da bilinmektedir. Tohum ise ileride gelişecek olan bitkinin küçük bir taslağı olan yani embriyo taşıma görevi üstlenmektedir.

Çiçekli Bitkilerin Üreme Sistemleri Nasıldır?

Çiçekli bitkilerin üreme sistemleri çiçeksiz bitkilere göre diğer özelliklerde olduğu gibi farklılık göstermektedir. Çiçekli bitkilerde üreme çiçek kısmında gerçekleşmektedir. Çiçekli bitkilerde üreme, özellikle erkek ve dişi üreme organları ile beraber düzenli ve sistematik bir şekilde üreme potansiyeli teşkil etmektedir. Bu durumdan dolayı tohum ileri dönemde embriyoyu taşımak için önemli bir görev ele almaktadır. Belli başlı kısımlar bulundurarak, çiçekli bitkiler üreme sistemine sahip olmaktadır. Çiçekli bitkiler üreme sistemindeki kısımlar şunlardır;

– Çanak yaprak,

– Taç yaprak,

– Erkek organ,

– Dişi organ,

Bu dört farklı kısım üzerinde çiçekli bitkilerin üreme sistemi oluşur. Böylece bitkiler tohum aracılığı ile üreme işlemini gösterirler ve buna bağlı olarak düzenli bir çalışma potansiyeli oluştururlar.

1. Çanak Yaprak

Herhangi bir çiçeğin en dış bölümünü oluşturan ve sepal olarak da bilinen çiçeğin iç bölümündeki diğer organları koruyan çanak yapraklar, bitkinin çanağını oluşturan yeşil renkli yapraklardır. Bitki çiçek açtığında çanak yapraklar dökülerek geriye doğru kıvrılırlar. Birbirine birleşik veya ayrı olarak konumlanabilen çanak yapraklar gövdenin yanlarında çıkarlar. Çanak yaprakların büyümeleri sınırlı bir şekilde gerçekleşir. Çanak yapraklar kloroplast organeli taşıdıkları için fotosentez, besin oluşturma, terleme ve boşaltım yaparlar. Çiçek tomurcuk haldeyken tüm çiçeği dış etkenlerden korurlar.

2. Taç Yaprak

Taç Yaprak bir diğer adı ile petal çiçeğin kısımlarından biridir. Çiçeğin en gösterişli ve diğer canlıları kendine çeken dikkat çekici kısmı olarak bilinir. Değişik renkli tozlaşmaya yardımcı olan dişi ve erkek organları korumakla görevli çiçek kısmıdır. Rengi ve kokusuyla böceklerin ve kuşların ilgisini çeken taç yaprak, bu özelliğinden dolayı tozlaşmaya da yardımcı olur. Taç yaprak, üreme organlarının dışında bulunur. Taç yaprak, hücresindeki golgi aygıtı adlı organel sayesinde güzel bir koku salgılar. Birçok taç yaprak, güzel kokulu, nektar denilen bir sıvı üretir. Görevleri erkek ve dişi organları korumak, güzel koku ve göz alıcı renkleriyle böcekleri ve kuşları kendilerine çekmektedir. İçindeki kromoplast organeli ise yeşil hariç diğer renkleri salgılar. Bu da tozlaşmada göz alıcılıkta önemli rol oynar.

Monokotil bitkilerde çiçek örtüsü ‘tepal’ adı verilen bir kısımdan oluşur. Taç yapraklar gösterişli, güzel kokan ve renkli olduklarından böcekleri kendilerine çeker ve bu olay sonucunda arılar veya böcekler polen depo etmiş olurlar.

İlginizi Çekebilir: Dünyanın En Zehirli Bitkileri Nelerdir?

3. Erkek Organ

Erkek organ, stamen ya da anter olarak da bilinir, çiçeğin erkek üreme organıdır. Bir çiçekte bulunan erkek organların tümüne birden “andresium” ya da “androecium” denir. Genellikle dişi organın çevresinde yer alan erkek organların her biri, ipçik olarak bilinen sap kısmı (filament) ve çiçek tozlarının üretildiği başçık (anter) bölümlerinden oluşmaktadır.

Sapçık (Filament)

• Başçık (Anter) kısmına destek olur.
• Boy, sayı ve özellikleri türlere özgü olarak değişir.

Başçık (Anter)

• Üreme için gerekli olan, polen ana hücrelerini taşır.
• Mayoz bölünme ile çoğalır.
• Polen oluşumunun gerçekleştiği bölgedir.
• Bulundurdukları polen keseleri polen üretiminde görevlidir.
• Olgunlaşma döneminde başçık (anter) kısım açılarak polenlerin üreme için serbest kalmasını sağlar.

4. Dişi Organ

Çiçeğin tam orta kısmını oluşturur. Yumurtalığın içinde döllenebilen ve gelişerek tohumu oluşturan dişi eşey (üreme) hücreleri bulunur.

Dişi organ 3 kısımdan oluşur:

1. Tepecik
2. Dişicik Borusu
3. Yumurtalık

Tepecik: Dişi organın en dış kısmıdır. Nemli ve yapışkan bir sıvı salgılayarak polenlerin tepecik kısmına yapışmasını sağlar. Tepecik kısmına yapışan polenler burada çimlenir. Dişicik borusunun içinden polen kanalını oluşturur ve üreme hücresinin yumurtalığa kadar ulaşmasını sağlar.

Dişicik borusu: Yumurtalıktan tepeciğe kadar uzanan kanal şekline sahip olan bir yapıdır. Polen, dişicik borusunda polen tüpünü oluşturarak erkek üreme hücresinin yumurtalığa kadar ulaşmasını sağlar.
Yumurtalık: Üreme hücrelerinin meydana geldiği bölümdür. Yumurtalıkta tohumun taslakları bulunur. Bu hücreler 2n kromozoma sahiptir, mayoz bölünme ile n kromozomlu gametleri meydana getirirler. Aynı zamanda endosperm oluşumu için polar çekirdekleri meydana getirirler.

Tozlaşma Nedir?

Tozlaşma, bitkilerin erkek organında üretilmekte olan polenler çeşitli nedenlerden dolayı dişi organının tepecik bölümüne taşınır ve bu durum sonucunda oluşan bu olaya ise tozlaşma adı verilir. Erkek organında üretilmiş olan ve dişi organın tepecik bölümüne kadar taşınmış olan polenler tepeciğe yapışarak dişicik borusu aracılığı ile yumurtalığa kadar iner. Polenler yumurtalığa kadar indiğinde ise döllenme meydana gelir. Döllenmiş olan yumurtaya zigot adı verilir ve zigot geliştiği zaman embriyoyu meydana getirir.

Tozlaşma Çeşitleri Nelerdir?

Polenlerin dişicik borusuna kadar taşınması üç yol ile gerçekleşebilir. Bu yollardan birincisi rüzgâr ile tozlaşmadır. Özellikle ilkbahar aylarında havada rüzgar ile taşınmakta olan çiçek tozları, erkek üreme hücrelerini taşımakla görevlidir. Mikroskobik taneciklerden biri olan çiçek tozları, rüzgar aracılığı ile erkek üreme hücrelerini taşıyarak çiçeğin yapışkan olan tepecik kısmına bırakılmasını sağlar.

Tozlaşma yollarından ikincisi olan hayvanlar aracılığı ile tozlaşmadır. Hayvanlar dolaşırken erkek organlardan almış oldukları çiçek tozlarını başka bir dişi çiçeğin dişi organının tepeciğine bırakarak tozlaşma yapmasına yardımcı olur.

Tozlaşma yollarından üçüncüsü ise su ile tozlaşmadır. Bazı su bitkilerinin tozlaşması için çiçek tozlarının akarsu, deniz, nehir ile taşınması gerekmektedir. Bu bitkilerin çiçek tozları taşınıp doğru yere ulaştıktan sonra tozlaşma gerçeklemektedir.

Çimlenme Nedir?

Çimlenme, tohumların dış kısmında bulunan tohum kabuğunu kırarak büyümesi ve bitkinin gelişmesi için gerekli bir aşamadır. Çimlenmenin meydana gelmesinde tohumun ebriyodan çıkarak bitki haline gelinceye kadar geçtiği aşamaları ifade etmektedir. Çimlenme işlemi, tohumun içinde bulunduğu embriyonun gelişme süreci olarak da ifade edilebilmektedir.

Çimlenme İçin Gerekli Şartlar Nelerdir?

Çimlenme işleminin gerçekleşmesi için bir takım şartlarının yerine getirilmesine gerek duyulmaktadır. Çimlenme olayının başlaması için en önemli kriterler, su, sıcaklık ve oksijen olarak ifade edilmektedir. Çimlenme gerçekleşirken tohumun içinde bulunan embriyo sürekli olarak büyümeye ve gelişmeye devam etmektedir. Son olarak çimlenme tamamlandığında ise bitkinin kökü, yaprakları ve gövdesi oluşmuş olur.

Meyve Nedir?

Meyve, çiçekli bitkilerin çiçek bölümündeki bazı özel dokulardan gelişen ve içerisinde üreme organlarını, parçalarını ve kimi durumda bazı ek dokularını içeren kısmıdır. Çiçekli bitkilerin üreme yapıları ile oluşan çekirdekler, bu meyve kısmı içerisinde korunur ve saklanır. Hayvanların yediği kısmı genellikle çekirdekleri sarmak ve korumak amacıyla, kimi zaman da bu çekirdeklerin toprağa ulaşmasını sağlayacak hayvanları çekmek amacıyla evrimleşen etli bir kısımdır.

İlginizi Çekebilir: Karaciğer Yağlanmasında Beslenme Nasıl Olmalıdır?