DEHB Nedir?

DEHB, dikkat eksikliği-hiperaktivite bozukluğunun kısa halidir. Bu bozukluk 21. yüzyılın en yaygın görülen ve sık sık tartışılan bozukluklardan biridir. DEHB’li çocuklar, hareket etmeden duramazlar. Odaklanmak onlar için çok güçtür ve ancak kısa süreliğine dikkat verebilirler. Bu duruma sahip çocuklar oturdukları yerde bile kıpır kıpır olurlar. Bu halleri sayesinde kendilerini kolayca belli ederler. Aileler genellikle durumu anlar ve bir uzman yardımına danışırlar.

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, ilaç tedavisi ile yatıştırılabilen bir durumdur. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğuna sahip çocuklar genellikle okula adapte olmakta ve bazen de arkadaş edinmekte zorlanırlar. Özellikle dikkat eksikliği, bu çocukların akademik hayatta başarısız görülmesine neden olur. Ancak ilaç tedavisi ile bu çocukların adapte olması sağlanabilir ve yaşamları çok daha kolay hale gelir.

DEHB Ne Demek?

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu denen bu kavram, bazı çocukların doğuştan sahip olduğu bir bozukluktur. DEHB, bulaşıcı olmayan, kişiye has bir bozukluktur. Bu bozukluk iki faktörü, yani dikkat eksikliği ve hiperaktiviteyi kapsar.

Dikkat Eksikliği Nedir?

Günlük hayatımızda her an birtakım uyaranlara maruz kalırız. Bu uyaranlar trafik ışığı, annemizin sesi, hızla önümüzden geçen bir bisiklet veya okuduğumuz kitabın harfleri olabilir. Vücudumuzdaki duyular tüm bu uyaranları dış dünyadan alır ve beyne iletir. Beyinde bu uyaranlar filtrelenir. İşte bu filtre sayesinde dikkat denen şey oluşur.

Dikkat, bizim odaklanmamızı, daha verimli şeyler için vakit harcamamızı ve özellikle de tehlikelerin farkında olmamızı sağlar. Doğuştan sahip olduğumuz dikkat sayesinde çok kolay şekilde bir bebeğin ağlamasını televizyon sesinden ayırt edebiliriz. Dikkat eksikliği durumunda kişi odaklanmakta zorlanabilir veya uzun süre odaklanamayabilir. Dikkat eksikliğinin belirtileri şunlardır:

1. Unutkanlık,
2. Odaklanmakta zorluk yaşamak,
3. Kısa sürede odağın bozulması,
4. Göz teması kurmamak,
5. Bir iş ile uzun süre ilgilenememek,
6. Dinlemeyi sürdürmekte zorluk çekmek,
7. Detayların farkında olmamak,
8. Basit şeşleri akılda tutmakta güçlük yaşamak,
9. Sık sık hata yapmak.

Bu belirtiler dikkat eksikliği ile ilişkilidir ve DEHB’nin belirti grubunda da bunlar vardır.

Hiperaktivite Nedir?

Çocukluk çağında kendini belli eden hiperaktivite, aşırı hareketlilik durumudur. Hiperaktiviteye sahip çocuğa da hiperaktif denir. Bu çocukların en belirgin özelliği yerlerinde duramamalarıdır. Otururken bile sallanır veya ellerini ve ayaklarını oynatırlar. Hiperaktivitenin yaygın görülen belirtileri şunlardır:

• Aşırı derecede hareketli olmak,
• Sakin kalamamak,
• Duygusal olarak aşırı tepki vermek,
• Hızlı konuşmak,
• Konuşurken sık sık kelime hatası yapmak,
• Düşüncelerini takip edememek,
• Konuşurken nereye bağlayacağını unutmak,
• Kendini tutamayıp söz kesmek.

Hiperaktif olan çocuklar istemeden aşırı tepki gösterebilirler. Ayrıca bazı çocuklarda saldırganlık da ortaya çıkar.

DEHB Tedavisi

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, çocuğun yaşamını doğrudan etkiler. Bu bozukluk özellikle akademik başarının düşük olması ile ilişkilidir. Ancak DEHB tedavisi ile bu bozukluğun yaşama olan olumsuz etkileri azalır. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğuna sahip çocuklar uzman yardımı almadıklarında erişkinlik dönemine gelene kadar %80-90 oranında zarar görmektedir. Bu zarar hem ruhsal, hem sosyal hem de fizikseldir. DEHB’li çocukların karşılaştığı bazı riskler şunlardır:

• Kazalar ve yaralanmalar,
• Riskli davranışlar,
• Madde kullanımı,
• Potansiyelinin altında bir başarıya sahip olma,
• Sosyal ilişkilerde uyumsuzluk,
• Başka psikolojik sorunların ortaya çıkması,
• Düşük bir özgüvene sahip olmak,
• Yaşam süresinin kısalması.

Ancak uygun tedavi ile bu risklerin azalması mümkündür. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunda şu tedaviler uygulanır:

1. İlaç tedavisi,
2. Bireysel terapi,
3. Anne baba eğitimi,
4. Aile terapisi,
5. Grup terapisi.

DEHB İçin Aileler Ne Yapabilir?

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunda çocuğun yaşamının düzenlenmesi çok önemlidir. İlaç tedavisinin etkilerinin yanı sıra yaşamın düzenlenmesi DEHB’li çocukların daha iyi adapte olmasını ve daha az risk taşımasını sağlar. Bunun için ailelerin yapması gerekenler,

• DEHB hakkında bilgi sahibi olmak,
• Çocuğa nasihat etmemek,
• Birebir çalışmak,
• Kendi sağlığına, yaşamına ve düzenine dikkat etmek,
• Çocuğu sık sık uyarmamak, kızmamak, azarlamamak,
• Bilgisayar oyunlarından ve bağımlılığından korumak,
• Çocuğu spora yönlendirmek,
• Televizyonu belli bir süre için kapatmak.

DEHB Gözlem Formu

Bir çocuğun dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğuna sahip olduğu düşünülüyorsa DEHB gözlem formu doldurulur. Bu formu doldurmak için çocuğu en az 6 ay boyunca gözlemlemek gerekir.

• Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu gözlem formu için tıklayınız.

İlginizi Çekebilir: Obsesyon Nedir?