Edgar Degas’ın Balerinleri
Birçok kişi tarafından dans eden kızların ressamı olarak tanınan ressam Edgar Degas, dansçılara olan ilgisinin nedenini hareketi resmetmek ve güzel kıyafetleri boyamaya olan sevgisiyle açıklamıştır.
Hemen Öğren: 8 Önemli Türk Kadın Ressam
Edgar Degas Kimdir?
Fransa’nın başkenti Paris’te 1834 yılında doğmuş, ressam, çizer ve heykeltıraştır. Güzel Sanatlar Okulu’na kabul edilip, iyi bir akademik eğitim almıştır. Kariyerinin başında klasik sanat üzerine çalışmak isteyen sanatçı, İtalya’da önemli Rönesans sanatçılarının eserlerini kopyalamıştır.
Degas izlenimcilik akımını benimsemiş biri olarak kabul edilse de, sanatçı bunu reddederek gerçekçi olarak tanınmak istediğini dile getirmiştir. Sanat tarihçisi olan Frederick Hartt’ın dediğine göre Degas, izlenimcilerden izlenimciliğin renk parçalarına uymayarak ayrılıyordu. Aynı zamanda sanatçı, açık havada resim yapmayı hep reddetmiştir.
1860’ların sonunda çizim tarzını klasikten modern yaşama ait kareleri gözlemlemeye kaydırdı. En çok dansçı ve dans temalı resimler yapsa da, bunun dışında kadın şapkacılarını, çalışan kadınları, çamaşırhaneleri, atları ve jokeyleri de resmetmiştir. Yaklaşık 1500 adet dansçı tasviri üretmiştir.
Sanatçının, Paris Opera Binası’nı sıkça ziyaret etmesiyle balerinleri resmetme tutkusu başladı. Seyirci olmasının dışında tanıdığı vasıtasıyla sahne arkasına girip, provalara katılarak gözlem yapmıştır. Ayrıca provalar esnasında karalamalar yapıp, burada gördüklerini resmetmek için yeni teknikler geliştirmiştir. Eserlerini yaparken çoğunlukla taslaklarından ve hafızasından faydalanmıştır.
Baledeki hareket, renk ve zarafet, Degas’ı yaşamı boyunca büyülemiştir. Balenin özünde klasik güzelliği bulundurması hem de modern gerçekliği yansıtması sanatçının ilham kaynağının bale olmasının muhtemel nedenlerindendir. İlgi odağı sahne performansından daha çok provalar üzerindeydi. Dansçı kızların kalabalıktaki bireyselliklerini ve sınırlı dünyalarını resimleriyle seyirciye yansıtmıştır. Bunun dışında Degas, klasik baleyi çok iyi bildiğinden bu danstaki pek çok hareketi heykel ve resimlerinde canlandırmıştır.
Edgar Degas’ın Stili
Sanatçının eserlerinde Eugène Delacroix ve Jean Auguste Dominique Ingres’e saygı duyduğu, onların stillerinden etkilendiği görülmektedir. Ayrıca, Japon sanatına meraklı olmakla beraber Japon resim sanatının kompozisyon kurallarından da etkilenmiştir. Bu kültüre öyle meraklıydı ki koleksiyonunu bile yapıyordu.
Degas’ın “14 Yaşındaki Küçük Dansçı” eseri zamanında pek çok kez tartışılan eser olmasına rağmen, daha sonraki yıllarda sürrealist, kübist ve geç dönem 20.yüzyıl sanatçıları bu heykelden etkilenmişlerdir.
14 Yaşındaki Küçük Dansçı
Bu heykel, 1881 yılında tamamlanan ve sanatçının hayattayken sergilediği tek heykel olarak bilinmektedir. Ayrıca ölümünden sonra Degas’ın stüdyosunda 150’den fazla heykel bulunmuştur. Bu heykellerin çoğu kilden ve balmumundan yapılmıştır. Heykelin yapıldığı dönemde menajeri sanatçıya heykelin bronz kopyalarını üretme fikrini sunmuştu. Degas buna karşı çıksa da ölümünden sonra varisleri bronz kopyaların üretimi için anlaşma imzalamıştır. Bu bronz kopyalar toplamda 28 adet olmakla beraber, dünyanın farklı yerlerindeki ünlü müzelerde sergilenmektedir.
Yapılan bronz kopyalar bazı eleştirmenler tarafından olumsuz karşılanmıştır. Heykelin narinliğinin ve ten renginin gerçekçi gözükmesinin balmumu sayesinde heykele aktarıldığını söyleyen eleştirmenler, bronz heykelde bu özelliklerin kaybolduğunu belirtmişlerdir.
Marie Genevieve van Goethem isimli bale okulu öğrencisi heykele modellik yapmıştır. Eserin yapıldığı dönemde heykeller bronzdan veya mermerden yapıldığından, balmumu heykel yapmak alışılmışın dışında bir hareketti. Ayrıca modellik yapan kızın hayatıyla ilgili farklı spekülasyonlar olması heykeli ciddi eleştirilerin hedefi yapmıştı.
Heykelin balmumundan yapılması dışında, gerçek kıyafetlerin kullanılması, saçların at kılından yapılmış olması gibi detaylar da yadırganmıştır. Çıkık çene yapısına ve dar alına sahip olan model, maymuna benzetenler olmuş, heykeli ilkel ve korkutucu bulmuşlardır. Bütün bu eleştirilere rağmen “14 Yaşındaki Küçük Dansçı” heykeli günümüz dünyasında en sevilen heykellerden biridir. Ayrıca heykelin bronz kopyaları heykele ödenen en yüksek ücret alanında rekor kırmıştır.
Heykellerle ilgileniyorsanız bu yazıya göz atabilirsiniz: Michelangelo’nun Davut Heykeli
