Güneş çarpması diğer bir deyişle sıcak çarpması, vücudun aşırı sıcağa maruz kalmasıyla gelişen bir rahatsızlıktır. Her yaştan insanda görülebilen bu durum özellikle bebekleri daha fazla etkiler. Sıcak çarpmasını, güneşin altında yapılan yürüyüş, egzersiz gibi yorucu veya uzun süren aktiviteler tetikler. Bu yüzden sıcak yaz günlerinde daha fazla görülür.
Vücudumuz ısı değişikliklerini çeşitli mekanizmalarla düzenler. Ancak vücuda çok yüksek miktarda ısı geldiğinde bu mekanizma bozulur. Vücut sıcaklığı 40 derecelere kadar çıkar. İşte bu duruma sıcak çarpması denir. İlk yardım ve erken tedavi yapıldığında kalıcı hasarlar önlenebilir. Fark edilmez veya tedavi yapılmazsa organları tahrip edebilir. Güneş zehirlenmesi ile ilgili de bilgi sahibi olmak istiyorsanız İlaçsız Yaşıyoruz linkini tıklayabilirsiniz.
Güneş Çarpması Belirtileri Nelerdir?
Her rahatsızlıkta olduğu gibi sıcak çarpmasında da vücudumuz çeşitli belirtiler gösterir. Bu belirtiler şunlardır:
- Vücut sıcaklığı 40 derece veya üzerindedir.
- Vücutta yorgunluk ve bitkinlik hissedilir.
- Vücut aşırı terler. Terleme zamanla azalır.
- Adale krampları görülür.
- Cilt kurur.
- Baş dönmesi görülür.
- Bilinç kaybı olabilir.
- Mide bulantısı, kusma ve mide krampları görülebilir.
- Nabız hızlı ve zayıf bir şekilde seyreder.
Bu belirtilerden bir veya birkaç tanesini hissederseniz en yakın sağlık kuruluşuna gitmelisiniz.
Güneş Çarpması İlk Yardım Nasıl Yapılır?
Güneş çarpması nasıl geçer çok merak edilen bir sorudur. Sıcak çarpmasından şüphelenildiğinde hemen 112 aranarak acil yardım istenmesi gerekir. Erken ve doğru yardımla hastalığın ciddi etkilerinden korunmak mümkündür.
Yardım beklenirken hastalar serin ve gölge bir ortama alınmalıdır. Burada hastanın vücut sıcaklığını düşürmek için kıyafetleri çıkartılmalıdır. Eğer bilinci kapalıysa yan yatır pozisyona getirmek önemlidir. Aynı zamanda koltuk altı, boyun ve kasık bölgesine nemli bez ile soğutma yapılabilir. Bilinci yerindeyse sıvı verilmelidir. Ancak bilinci kapalıysa hastanın boğulmasına sebep olabileceği için kesinlikle sıvı verilmemelidir.
Güneş Çarpması Tedavisi
Güneş çarpması tedavisi uygulanırken asıl amaç vücut sıcaklığını en az 38,5 dereceye düşürmektir. Bu sayede hastanın beynine veya hayati organlarına zarar gelmesi önlenir. Vücut sıcaklığını düşürmek için farklı yöntemler uygulanır. Bunlardan ilki hastayı soğuk suya daldırmaktır. Hasta soğuk suya ne kadar temas ederse vücut sıcaklığı o kadar düşer.
Soğuk suya daldırmak her zaman mümkün olmayabilir. Bu durumda buharlaşma yöntemiyle tedavi sağlanır. Hastanın vücudu ıslak bezlerle silinir. Vücut yüzeyinde bulunan sıvının buharlaşması sağlanır. Sıvı buharlaşırken vücuttan belirli bir miktarda ısı alır. Bu sayede vücut sıcaklığı düşer. Ek olarak buz torbaları ve soğutma battaniyeleri de kullanılabilir.
Sıcak çarpmasında eğer hasta kötüye giderse tuz ve elektrolit seviyelerini ölçmek için kan testleri yapılır. Test sonuçlarına göre çeşitli sıvı takviyeleri yapılabilir. Böbrek yetmezliği gibi çeşitli komplikasyonlara yönelik hastanın takibi sürdürülür.
Güneş Çarpması Kaç Gün Sürer?
Güneş çarpması ile karşı karşıya kalanlar hastalığın ne kadar süreceğini merak ediyorlar. Hastalar ilk yardım sonrası hastaneye getirir. Burada yatış işlemleri yapılır ve sıvı terapisi uygulanır. Ortalama bir gün süren sıvı terapisinden sonra hasta takibi başlar. Vücudun tüm sıcak çarpması etkilerinden kurtulabilmesi yaklaşık bir hafta sürebilir.
Ek olarak sıcak çarpması bazı riskli komplikasyonlara yol açabilir. Bunlardan en önemlisi ise böbrek yetmezliğidir. Tedaviyi uygulayan doktor böbrek yetmezliği riskine karşı hastaları birkaç hafta kontrole çağırabilir. Bu kontrollerde vücut sıcaklığı ve sıvı dengelerine de bakılır.
Güneş Çarpmasından Korunmanın 8 Yolu
Sıcak çarpmasını önlemek için dikkat edilebilecek bazı noktalar vardır.
- Güneşin yoğun olduğu zamanlarda dışarıya çıkılmamalı. Çıkılsa bile güneşin dik olarak gelmediğinden emin olunmalı.
- Dışarı çıkarken şapka, güneş gözlüğü gibi güneşten muhafaza edecek eşyalar kullanılmalı.
- Özellikle yaz aylarında açık renkli, terletmeyen giysiler tercih edilmeli.
- Yüksek efor gerektiren egzersizlerden uzak durulmalı. Hafif egzersizler de uzun süre yapılmamalı.
- Sık sık ılık duş alınmalı.
- Vücudu susuz bırakmamak için en az 2,5 litre su içilmeli.
- Güneş koruyucu kremler kullanılmalı.
- Kolay sindirilen yemekler tercih edilmeli.
İlginizi Çekebilir: Güneş Lekesi Ne Anlama Geliyor? Güneş Yüzeyindeki Manyetik Polarite Nedir?
