Sağlık

Yaralanma Fobisi Nedir?

Yaralanma fobisi, kişilerin yaralanma durumuna karşı gösterdikleri aşırı bir korku tepkisidir. Bu korku, özgül fobiler arasındadır. Kişi, sadece yaralanmaya karşı değil farklı birçok duruma karşı da korku duyar. Bu fobi ambulans, iğne, kan gibi unsurlara karşı da kapsayıcıdır. Kişi, bu unsurlarla karşılaştığı zaman fizyolojik, davranışsal, sinirsel tepkiler verir. Ayrıca endokrin sistemi de buna yönelik harekete geçer. Yaralanma fobisi olan bir kişi, bu durumlara savaş-kaç tepkisi verir. Bu tepki nedeniyle fobinin belirtileri ortaya çıkar.

Yaralanma fobisi olan kişiler belirli yerlerden de korkarlar. Örneğin hastane en yaygın olan korku konumlarından biridir. Ayrıca kendilerine kan ve yaralanmayı anımsatan her nesneden de korkarlar. Kan testleri, ameliyat ve diğer hastane prosedürleri bu kişiler için bir korku nesnesidir.

yaralanma fobisi ne demek?
yaralanma fobisi ne demek?

Yaralanma Fobisi Ne Demek?

İğne, kan ve yaralanma fobisi genel olarak birlikte görülen özgül fobilerdir. Kaygı bozuklukları sınıflandırmasında yer alır. Tıpta genel olarak geçen adı hematofobidir. Hematofobi, kan, ameliyat, ambulans, iğne ve yaralanma unsurlarını kapsar. Bu unsurlar ile karşılaşan kişi belirli tepkileri veriyorsa yaralanma fobisi var demektir. Bir uzman yardımı ile bu fobi tedavi edildiğinde kişi normal bir yaşama sahip olabilir. Aksi halde basit hastane prosedürlerinden bile korktuğu için yaşantısı büyük sektelere uğrar ve kişinin sağlığı da olumsuz etkilenir.

Yaralanma fobisine sahip bir kişi korku nesnesi ile karşılaştığında terleme, çarpıntı gibi bir tepki verir. Özellikle iğne olduğunda ise bu tepki iki aşamalıdır. Kişi iğne olmadan önce yüksek bir tepki verir. Bu tepki terleme, kalp çarpıntısı, yüksek kan basıncıdır. Ancak iğne olduktan sonra bu belirtiler tersine döner. Kişinin kalp ritmi yavaşlar, kan basıncı düşer. Bu tür durumlarda bayılma sık rastlanan bir tepkidir.

hematofobi neden olur?
hematofobi neden olur?

Hematofobi Neden Olur?

Kan-iğne-yaralanma fobisinde en çok rastlanan tip iğne fobisidir. Nüfusun yaklaşık %2’lik bir kısmı bu fobiye sahiptir. Bu fobinin oluşması genellikle çocukluk çağındaki travmalara bağlıdır. Bazen bu travmalar kişiyi farklı tipte ruh sağlığı bozuklukları olarak da etkileyebilir.

Fobiler, genellikle çocukluk çağında yaşanan bir hayati risk durumu ile ilişkilidir. Travma yaşayan kişi bu durumu çevresindeki bir unsur ile ilişkilendirir. Bu nedenle ilişkilendirilen unsur bir fobi nesnesi haline gelir. Kimi zaman bu unsur olay ile alakasız görünen bir şey bile olabilir. Yaralanma fobisinde ise bu durum ambulans, hastane, iğne, kan hatta yaralanma durumunun kendisi de olabilir. Bu fobinin sebepleri genel olarak şunlardır:

  • Çocukluk çağında ağır bir kaza sonucu yaralanma, ameliyat olma veya bir yakının çok ağır şekilde yaralandığını görmek.
  • Ailenin çocuğu sürekli bir koruma altına alarak küçük yaralanmalara karşı bile evham göstermesi. Çocuğun küçük yaralanmanın bile ölümcül olduğu düşüncesine kapılması.
  • Çocuğun televizyonda veya sosyal medyada ağır bir yaralanma olayı görmesi.
  • Kişinin yetişkinlik çağında dahi olsa büyük bir kaza geçirmesi, kan kaybetmesi.
  • Genetik yatkınlıklar. Kişinin ailesinde yaralanma fobisi olan bir kimse olması.

Çocukluk çağındaki bir kişi yaralanma veya kan fobisi olan bir yakına sahipse yaralanma fobisi geliştirme olasılığı daha yüksektir. Çünkü kişinin yakınları ve kendi deneyimleri dünyayı nasıl algıladığını belirler.

yaralanma fobisi belirtileri
yaralanma fobisi belirtileri

Yaralanma Fobisi Belirtileri

Kan veya yaralanma fobisi olan bir kişi fizyolojik, davranışsal, duygusal ve sinirsel bazı tepkiler gösterir. Bu tepkiler, özgül fobinin belirlenmesi için önemlidir. Fobisi olan kişinin korku nesnesi ile karşılaştığında verdiği tepkiler:

  1. Kalp atışlarının hızlanması,
  2. Terleme,
  3. Titreme,
  4. Çarpıntı,
  5. Nefes darlığı,
  6. Baş ağrısı,
  7. Baş dönmesi,
  8. Mide bulantısı,
  9. Bayılma,
  10. Kan basıncında düşme,
  11. Yüzde kızarıklık.

Kan, iğne ve yaralanma fobisi olanlarda bayılma çok sık görülür. Bu belirtilerin 6 ay ve daha uzun sürme durumunda özgül fobi teşhisi konur ve tedaviye başlanır.

hematofobi tedavisi
hematofobi tedavisi

Hematofobi Tedavisi

Fobilerin tedavisinde genel olarak kullanılan ve kabul gören tedavi BDT’dir. Psikoterapi yaklaşımlarından biri olan bilişsel-davranışçı terapi, pek çok psikolojik bozukluğun tedavisinde kullanılır. Bunlardan biri de kaygı bozukluğudur. Bu tedavi yöntemi şunları kapsar:

  • Kişinin korku unsuru ile ilgili olan abartılı düşüncelerini gerçeğe yakınlaştırma,
  • Sanal gerçeklik gibi yöntemlerle maruz bırakma,
  • Duyarsızlaştırma.

Bu tedavinin amacı, kişinin fobiye yol açan abartılı düşüncelerini değiştirmek ve kaygıyı en aza indirmektir. BDT tedavisinden sonra kişi günlük yaşamına kolayca devam edebilir. Çünkü fobinin yarattığı engellenme de ortadan kalkar.

Önerilen İçerik: Kan Fobisi Nedir?

İlgili Makaleler

Başa dön tuşu