Glüten, tahıl ürünlerinde kendiliğinden olan bir içeriktir. Protein yapılı bu içerik insan vücudu için yararlı veya zararlı olabilir. Normalde glüten insan için zararlı değilken vücudun tolere edemediği durumlarda zararlı olmaya başlar. Bazı insanlar glüteni tolere edemeyecek bir hassasiyete sahiptir ve bu nedenle glütenden uzak durmaları gerekir. Glütensiz beslenen kişiler hangi ekmeği kullanmalı? Hangi ekmekte glüten yok?
Glütensiz beslenme çoğunlukla dönemsel uygulanan bir diyet değildir ve yaşam boyu devam edilmesi gerekir. Özel bir beslenme türü olan glütensiz beslenmede çok sınırlandığınızı düşünebilirsiniz. Ancak glütensiz beslenmeyi de renklendirmenin ve sürdürülebilir hale getirmenin püf noktaları var. Glütensiz beslenme tüyoları neler?
İlginizi çekebilir: Vejetaryen Beslenme Nedir?
Glüten nedir?
Glüten, kimyasal olarak yapıştırıcı görevindeki bir madde. Tahıl unlarında yer alan glüten, nişasta alındıktan sonra geriye kalan kalıntılardan biri. Normal bir unun içindeki glüten miktarı 28-32 değerindedir ve eksikliğinde de daha kaliteli bir tahılla karıştırılarak glüten değeri tamamlanır.
Glüten, son zamanlarda nispeten tehlikeli görülen içeriklerden biri. Aslında herkes için tehlikeli olmayan bu içerik, bazı kişiler tarafından hoş karşılanmıyor. Tıbbi bir durum nedeniyle glüten hassasiyeti, huzursuz bağırsak sendromu veya çölyak hastalığı olanlar glütene karşı duyarlı oldukları için glütenden uzak duruyorlar.
Çölyak hastalığı nedir?
Çölyak hastalığı, tahıl ürünlerindeki glüten içeriğine karşı hassasiyet gösterilmesidir. Çölyak hastalığı aslında bir immün sistemi hastalığıdır. Glüten tüketiminden sonra vücudun bağışıklık sistemi harekete geçer ve yararlı maddelere karşı da savaşır. Çölyak hastalığı sonucu ince bağırsakta sorunlar yaşanabilir ve minerallerin emiliminde aksama yaşanabilir. Ancak glüten tüketimini kesen çölyak hastalığında şikayetler de ortadan kalkar.
Çölyak hastalığında genetik faktörler çok etkilidir. Normalde çölyak hastalığı toplumda %1 görülürken ailesinde çölyak geçmişi olan birinin de çölyak hastası olma olasılığı %10’a yakındır. Çölyak hastalığı kroniktir ve her yaşta görülebilir. Bu hastalıkla baş etmek için beslenme düzenini dikkatli ayarlamak gereklidir.
Glütensiz beslenme nedir?
Glüten intoleransı olan kişiler için en uygun beslenme türü glütensiz beslenmedir. Glütensiz beslenme türü isminden de anlaşılacağı üzere glütenli yiyecek tüketiminin kısıtlandığı bir beslenme çeşidi. Bu beslenme çeşidinde birçok tahıl ürününü hayatımızdan çıkarıyoruz. En önemlisi ise artık paketli gıda alırken içeriğini okumaya başlıyoruz çünkü birçok paketli gıdada glüten bulunuyor.
Glütensiz beslenmenin dostu işlenmemiş gıdalar, yani meyve sebzeler. Peki glütensiz beslenmede hiç mi tahıl ürünü yok? Elbette var. Glüten intoleransı sebebiyle artık glüten içermeyen un ve unlu mamüller üretiliyor. Aldığınız tahıl ürünlerinin glütensiz olmasına dikkat ederek unlu ürünler de tüketebilirsiniz. Ayrıca glütensiz beslenmede rahatlıkla,
- Pirinç,
- Mısır,
- Nohut,
- Darı,
- Kara buğday,
- Amaranth
- Kinoa kullanılabilir.
Glütensiz beslenmede kesinlikle uzak durmanız gereken ve glütensiz olmasına dikkat etmeniz gereken ürünlerden bazıları da makarna ve çikolatalar. Ayrıca şehriye gibi gıdalarda da glüten bulunuyor. Bu tür gıdaların tüketiminde glütensiz olmasına dikkat edin.
Hangi ekmekte glüten yok?
Türk toplumu olarak ekmeği çok seviyoruz. Ancak glütensiz beslenmemiz gerektiğinde ekmeği tamamen hayatımızdan çıkaracak mıyız? Hayır tabii.
Glütensiz unlardan yaptığınız ekmeklerde de glüten bulunmaz, ancak kendiniz uğraşmak istemediğinizde dışarıdan da glütensiz ekmek alabilirsiniz. Mesela karabuğday ekmeğinde glüten yok. Ayrıca,
- Nohut unu,
- Mısır unu,
- Hindistan cevizi unundan yapılan ekmeklerde ve ekşi mayalı ekmeklerde de glüten bulunmuyor. Bu ürünler sayesinde siz de dileğinizce ekmek yiyebilirsiniz.
Glütensiz beslenme için tüyolar
Glüten intoleransınız sebebiyle veya tamamen beslenme tercihiniz sebebiyle glütensiz beslenmeye geçiyor olabilirsiniz. Yeme düzeninizin yeni başrolü glütensiz gıdalar konusunda birkaç tüyo izleyebilirsiniz.
- Glütensiz beslenmenizde kullanacağınız ürünler, glütenli gıdalarla temas etmişse siz yine de onları kullanmayın. Özellikle çölyak hastalığı gibi şiddetli bir glüten intoleransınız varsa buna çok dikkat etmelisiniz. Mutfağınızda kesinlikle glütenli gıda bulundurmamalısınız.
- Glütensiz yiyecekleri eve alırken öncelikle bir araştırma yapın. Nelerde glüten yok? Ne tüketebilirsiniz? Öncelikle tanıdığınız besinlerle başlayın ve beslenme düzenine alıştıkça yeni ürünler deneyin ve yeni tarifler keşfedin.
- Glütensiz beslenmek birçok şeyden vazgeçmenizi gerektirmez. Evde kendinize bir ekmek makinesi alabilir ve sevdiğiniz her şeyin glütensiz versiyonlarını kendiniz yapabilirsiniz.
- Bedeninizi izleyin. Glütensiz beslenmeye geçtikten sonra bedeninizde nasıl değişimler meydana geldi? Çünkü glüten kansızlıktan tutun depresyona kadar pek çok soruna yol açabilen bir içerik. Bedeniniz daha sağlıklı hissediyorsa bu durum glütensiz beslenmeyi sürdürmeniz için bir motivasyon olabilir.
Önerilen içerik: Sağlıklı Beslenme Nedir? Sağlıklı Beslenme için Neler Yapabiliriz?
