Uçak Korkusu Nedir?

Uçak korkusu bir diğer ismi ile Aerofobi, uçuş veya uçakla seyahat etme korkusunu içeren bir tür özel fobidir. İstatistikler, hava yolculuğunun aslında araba ve tren de dahil olmak üzere diğer kara ve demir yolları ile seyahat etmekten daha güvenli olduğunu öne sürse de, uçuş veya uçak korkusu insanlar için yaygın bir korku kaynağı olmaya devam etmektedir.

Uzmanlar tarafından yapılan araştırmalar sonucunda, insanların %2,5 ile %40’ının her yıl uçuş veya uçakla seyahat etmek ile ilgili kaygı yaşadığı bilgisine ulaşılmıştır. Uzmanlar tarafından yapılan alt uçtaki tahminler, yaşanan bu kaygı ve korku durumunun bir uzman tarafından teşhis edildiği durumları temsil ettiğini, daha yüksek uçtaki tahminler ise kendi kendine değerlendirilen uçak korkusunu ve kaygısını temsil ettiğini göstermektedir.

Bu nedenle, birçok insan belirli bir dereceye kadar uçmaktan korkarken, yalnızca çok daha küçük bir orana sahip insanlarda ise fobi düzeyine erişmiştir. Uçuş veya uçak korkusu bir fobiye dönüşmüş olsun ya da olmasın, yaşam kalitesi üzerindeki ciddi etkilere sahip olabilmektedir.

Uçak Korkusunun Belirtileri Nelerdir?

Uçak korkusu yani bir diğer ismiyle Aerofobisi olan kişiler, uçmayı düşündüklerinde veya uçakla seyahat ettiklerinde sürekli ve yoğun bir kaygı durumu ile karşı karşıya kalırlar. Aerofobi olarak da bilinen uçak korkusunun semptomları, diğer spesifik fobilerin semptomlarına oldukça benzerdir. Uçak korkusunun fiziksel olarak belirtileri şunları içerir:

• Titreme
• Boğulma hissiyatı
• Bulutlu Düşünme
• Oryantasyon bozukluğu
• Kızarmış cilt
• Mide ve bağırsakta ani basınç
• Kalp atışında ani artış
• Sinirli ruh hali
• Mide bulantısı
• Sallanma
• Nefes almada zorlanma
• Terleme

Bazı durumlarda ise, insanlar ileri düzey bir panik atak bile yaşayabilir. Panik atak, kalp çarpıntısı, gerçeklikten kopmuş hissetme ve ölme korkusu gibi semptomların da eşlik edebileceği yoğun bir korku halidir.

Uçak korkusu olan bazı kişiler havaalanında oldukça rahat bir ruh hali sergiler, ancak uçağa binmeden hemen önce uçak korkusuna ait semptomları yaşamaya başlar. Bazı kişiler ise, havaalanına varır varmaz uçak korkusuna ait semptomlar ile yüzleşerek zorluklar yaşamaya başlar.

Uçak Korkusunu Tetikleyen Fobiler Nelerdir?

Bazı diğer fobileriniz ve kaygı bozukluklarınız varsa, bu fobi ve bozukluklar uçak korkusuna zemin oluşturabilir veya daha da kötü bir durum alabilir. Uçak korkusunu tetikleyen fobi ve kaygı bozukluklardan bazıları şunlardır:

• Klostrofobi: Klostrofobisi olan insanlar, genellikle kapalı alan korkusu ile yüzleştiği için ve kişisel alan eksikliğine sebep olduğu için uçuş ve uçak korkusu yaşarlar.
• Yükseklik Korkusu: Genel bir yükseklik korkusu (akrofobi) de uçak korkusuna yol açabilir.
• Sosyal Anksiyete Bozukluğu: Sosyal anksiyete bozukluğu olan bireyler, genellikle yabancılarla uzun bir zaman geçirmek zorunda kalacakları için uçakta da oluşan topluluk nedeniyle uçak korkusunu geliştirebilir.

İlginizi Çekebilir: Klostrofobi Nedir?

Çoğu durumlarda, bu temel koşulları ele almak, uçak korkusunun semptomlarını hafifletmeye yardımcı olur. Bu uçak korkusu ile ilgili korkuların tedavileri genellikle diğer fobi türlerinin tedavileriyle aynıdır.

Bazı fiziksel bozukluklar da, uçak korkusuna katkıda bulunabilir. Uçuş sırasında ağrıya veya baş dönmesine neden olabilen sinüs veya orta kulak tıkanıklığı her uçuş yapılacağı zaman ortaya çıkabilir düşüncesi sonucunda uçak korkusu oluşabilir. Soğuk algınlığı, kronik sinüs sorunları veya vertigo veya kulak rahatsızlıkları gibi durumlar, fiziksel rahatsızlığı ortaya koyma konusunda gerçek bir korkuya neden olarak uçak korkusuna da davetiye çıkarır. Uçuş sırasında derin ven trombozu geliştirme konusunda endişelere yol açabilecek kan pıhtılaşması riskinizi artıran kardiyovasküler hastalık veya diğer durumlar da uçağa binme konusunda sizde derin bir korku yaratır.

Uçak Korkusunun Nedenleri Nelerdir?

Uçma korkusunun kesin nedenleri bilinmemektedir, ancak birçok farklı faktör uçak korkusunun oluşmasında rol oynayabilir. Uzmanlar tarafından yapılan bir araştırmaya göre, korkunun kişiden kişiye göre büyük ölçüde değiştiğini ve her kişiye özgü karmaşık birçok fizyolojik, psikolojik ve sosyal faktörden etkilendiği ortaya koyulmuştur.

Bu faktörlerden bazıları şunları içerebilir:

• Travmatik Bir Uçuş veya Uçak Kazası Yaşamak: Hava yolu felaketlerinin kapsamlı haberlerini izlemek bile uçak korkusunu tetiklemek için yeterli olabilir. Örneğin, 11 Eylül saldırılarının ardından birçok insan en azından minimum düzeyde de olsa uçak korkusu yaşadı.
• Çevre: Anne veya babada uçak korkusu varsa, onların korkularını içselleştirmiş olabilirsiniz. Bu, özellikle çocuklarda uçak korkusunun yaygın bir nedenidir, ancak birçok yetişkini de oldukça etkiler. Başka bir akraba veya arkadaşınızdan uçak korkusunu kapabilirsiniz, ancak fobiler üzerinde en büyük etkiye ebeveynlerin sahip olduğu da unutulmamalıdır.
• Diğer İlgili Durumlar: Bu korku tamamen farklı bir çatışmadan da kaynaklanabilir. Örneğin, seyahat gerektiren bir iş terfisinden hemen sonra ortaya çıkan uçak korkusu, işin kendisiyle veya günlük yaşamınız üzerindeki etkisiyle ilgili endişelerden de kaynaklanır. Benzer bir şekilde, boşanmış ebeveynleri ziyaret etmek için sık sık uçması gereken çocuklar, bazen boşanma travmasıyla başa çıkma mekanizması olarak bu korkuyu geliştirirler.
  Uzmanlar tarafından yapılan araştırmalar sonucunda ise kötü hava, kalkış ve türbülans gibi tetikleyicilerin uçmanın en endişe verici yönleri olma eğiliminde olduğunu gösteriyor. Popüler zamanlarda uçarken yaygın olan seyahat gecikmeleri de bu korkuyu daha da kötüleşmesini sağlar.

Uçak Korkusunun Tedavisi Var Mıdır?

Neyse ki, bu korku, altta yatan nedeni bilmeden bile tedavi edilebilen bir niteliğe sahiptir. Bazı yaygın tedaviler şunlardır:

1. Psikoterapi

Bilişsel davranışçı terapi (CBT), genellikle uçma korkusu da dahil olmak üzere birçok fobi için öncelikli tedavi yöntemidir. Bilişsel davranışçı terapi, korkulu davranışlara katkıda bulunan olumsuz düşünceleri değiştirmeye odaklanan bir yaklaşımdır. Fobiler için birçok özel tedavi bilişsel davranışçı tedaviye dayanmaktadır, ancak bazen diğer tedavi seçenekleri de fobiler için kullanılmaktadır. En sık kullanılan yaklaşımlardan bazıları şunlardır:

• Maruz Kalma: Uzmanlar, uçma korkusunun üstesinden gelmenin en iyi yolunun, ister sanal gerçeklik, ister uçuş simülasyonu veya gerçekten uçma yoluyla olsun, kontrollü maruz kalma olduğu konusunda hemfikirdir.
• Sistematik Duyarsızlaştırma: Bu, genellikle uçma korkusu gibi fobileri tedavi etmek için kullanılan bir korku nesnesine veya durumuna aşamalı olarak maruz kalmayı içerir.
• Bireysel Terapi: Bireysel bilişsel davranışçı terapi, hipnoterapi ve sanal gerçeklik teknikleri de uçma korkunuzu iyileştirebilir. Uzmanlar tarafından yapılan çalışmalara göre, internet tabanlı bir maruz kalma programının uçma fobisinin tedavisinde etkili olduğu bulunmuştur.
• Grup Dersleri: Başka fiziksel veya psikolojik rahatsızlığınız yoksa bu korku için hazırlanan sınıflara iyi bir aday olabilirsiniz. Bu sınıflar genellikle iki veya üç gün, genellikle bir hafta sonu sürer ve bazen hava yolları tarafından sunulur. Dersler sırasında pilotlarla tanışabilir, hava yolu güvenliği hakkında konuşabilir ve hatta gerçek bir uçağa binme şansı yakalayabilirsiniz. Bazen sürece ve çevreye daha aşina olmak daha rahat hissetmenize yardımcı olur.

2. İlaç tedavisi

İlaçlar bazen bulantı veya anksiyete gibi bu korkuyla ilişkili belirli semptomları hafifletmeye yardımcı olmak için reçete edilebilir.

Uçak Korkusuyla Nasıl Başa Çıkılır?

Fobiniz için tedavi görmenin yanı sıra, bu korkuyla başa çıkmak için kendi başınıza yapabileceğiniz durumlar da vardır.

Kendinizi uçuş süreci hakkında eğitin. Uçakların nasıl çalıştığını, türbülansın neden oluştuğunu ve çeşitli seslerin ve tümseklerin ne anlama geldiğini öğrenmek, uçmayı daha az korkutucu hale getirmeye yardımcı olur.
Mantıksız düşünceleri tanımlayın. Olumsuz ve yıkıcı düşünme, uçma korkunuza katkıda bulunur. Bu olumsuz düşünceleri ortaya çıktıklarında nasıl tanıyacağınızı öğrenin. Ardından onları daha gerçekçi ve faydalı olanlarla değiştirmeyi deneyin.
Tetikleyicileri tanımayı öğrenin. Uçmayı düşündüğünüzde veya uçuş sırasında endişe duyduğunuzda, korkunuzdan önce gelen düşünce veya durumlara dikkat edin. Uçmanın belirli yönlerinin endişe duygularını tetikleme eğiliminde olduğunu fark etmeye başlarsanız, ortaya çıktıklarında bu durumlarla nasıl başa çıkacağınızı daha iyi planlarsınız.
Gevşeme tekniklerini öğrenin ve uygulayın. Korku duygularını yaşamaya başladığınızda kullanabileceğiniz bir stres topu gibi gevşeme aleti veya gevşeme stratejileri repertuvarı oluşturmak yardımcı olur. Endişenizi tetikleyen durumlarla derin nefes alma, görselleştirme ve ilerleyici kas gevşemesi gibi teknikleri kullanın. Zamanla, bu teknikler uçma korkunuzu azaltmanıza yardımcı olacaktır.

İlginizi Çekebilir: Majör Depresyon Nedir?