Kulak çınlaması neden Olur? Kulak çınlaması nasıl geçer? Bilimsel adı tinnitus olan kulak çınlaması, kişinin başka kimsenin duymadığı çınlama, ıslık ve kükreme gibi sesler duymasıdır. Tinnitus (tin-NITE-us veya TIN-ne-tus), fark edilmeyecek kadar yumuşak veya harici kaynaklardan gelen sesleri engelleyecek kadar yüksek olabilir.
Tinnitus, sadece Amerika Birleşik Devletleri’nde 50 milyondan fazla insanı etkileyen yaygın bir sorundur. Dünya genelinde milyonlarca insan tinnitus nedeniyle günlük yaşamında aksaklıklar yaşar. Çınlaması olan kişiler uyumakta veya konsantre olmakta zorlanır. Tinnitus ile yaşamak, insanların kendilerini kızgın, hüsrana uğramış ve depresif hissetmelerine neden olur.
Tinnitus Belirtileri Nelerdir?
Tinnitus, dış ses olmamasına rağmen çoğunlukla kulaklarda çınlama olarak tanımlanır. Bununla birlikte, tinnitus kulaklarınızda aşağıdakiler de dahil olmak üzere başka türden hayalet seslere de neden olabilir:
- Uğultu
- Kükreyen
- Tıklama
- Tıslama
Tinnitus seslerinin perdesi alçak bir kükreme ile yüksek bir ciyaklama arasında değişiklik gösterir. Bir veya iki kulakta birden duyulabilir. Bazı insanlar sürekli çınlama yaşarken bazıları ara sıra kulak çınlaması yaşayabilir.
Nadir durumlarda, çınlama genellikle kalp atışıyla aynı anda ritmik bir nabız atışı veya uğultu şeklinde ortaya çıkabilir. Buna pulsatil kulak çınlaması denir. Pulsatil çınlamanız varsa, doktorunuz muayene yaparken kulak çınlamanızı duyabilir. Pulsatil kulak çınlaması, aneminiz (azalmış kırmızı kan hücresi akışı) veya aterosklerozunuz (tıkalı arter damarı) olduğu için olabilir. Yüksek tansiyonu (hipertansiyon) olan kişilerin, normal tansiyonu olan kişilere göre pulsatil kulak çınlaması geliştirme olasılığı daha yüksektir.
İlginizi Çekebilir: Kulaktaki Sivilce Oluşumunun Nedenleri Nelerdir?
Kulak Çınlaması Neden Olur?
Çınlamanın sebebi tam olarak bilinmemekle birlikte beynin sesi işleyen kısmında anormal bir aktiviteden kaynaklanabileceği düşünülür. Tinnitus, kulakları etkileyen tüm bozuklukların %75’inden fazlasının semptomu olarak ortaya çıkar. İşitme kaybı olan çoğu insanda aynı zamanda tinnitus da vardır. İnsanların çınlamaya neden olan işitme kaybı geliştirmesinin bazı nedenleri:
- Yaşlanma: Yaşa bağlı işitme kaybı (presbycusis) 65 yaş üstü her 3 yetişkinden 1’ini etkiler.
- Yüksek sese veya patlamaya maruz kalma: Zamanla veya tek bir olaydan kaynaklanabilir. Çok yüksek sesli müziğe maruz kalmak veya çok gürültülü bir ortamda çalışmak işitme kaybına ve kulak çınlamasına neden olabilir.
- Ototoksik ilaçlar: Kulaklara veya işitme fonksiyonuna zarar verebilecek çok çeşitli ilaç vardır. Kulak çınlaması konusunda endişeleriniz varsa, doktorunuzla ilaç yan etkileri ve alternatifleri hakkında konuşun.
- Meniere hastalığı: Meniere hastalığı kronik bir kulak bozukluğudur. Kişinin denge kurmasını ve sağlıklı işitmesini etkiler.
İşitme kaybı olmadan da kulak çınlaması yaşayabilirsiniz. Araştırmalar, çınlamaları yaklaşık 200 farklı sağlık durumuyla ilişkilendirir:
- Temporomandibular eklem bozukluğu (TMJ): Tinnitus, kasların ve eklemlerin iltihaplanması veya tahrişinin neden olduğu bir durum olan TME’nin yaygın bir semptomudur.
- Kulağa giren yabancı cisimler: Bazen kulakları temizlemek için kullanılan tükenmez kalem veya kurşun kalem gibi yabancı cisimler kulak zarını zarar verebilir ve hatta patlatabilir.
- Aşırı kulak kiri: Kulak kiri kulakları tıkayabilir ve işitme duyusunu etkileyebilir.
- Alerjiler: Alerjilerden kaynaklanan tıkanıklık östaki borusunu etkileyebilir. Östaki borusu orta kulağı ve burnun arkasını birbirine bağlar. Östaki borusunu tıkayan tıkanıklık, sesin kulaklara ulaşmasını engelleyebilir.
- Vestibüler schwannoma (akustik nöroma): Bu iyi huylu (kanserli olmayan) tümör, beyne bağlanan ve denge ile işitmeyi yöneten sinirleri etkiler. Nörofibromatozis tip 2 olan kişilerde sıklıkla vestibüler schwannomlar bulunur.
- Baş veya boyun yaralanmaları: Baş veya boyun travması, iç kulağı, işitme sinirlerini veya işitme ile bağlantılı beyin fonksiyonlarını etkileyebilir. Bu tür yaralanmalar genellikle tek kulakta çınlamaya neden olur.
- Kulak kemiği değişiklikleri: Orta kulaktaki kemiklerin sertleşmesi (otoskleroz) işitmenizi etkileyebilir ve kulak çınlamasına neden olabilir. Anormal kemik büyümesinin neden olduğu bu durum, ailedeki diğer bireylerde de görülme eğilimindedir.
- İç kulakta kas spazmları: İç kulaktaki kaslar gerildiğinde (spazm), kulak çınlamasına, işitme kaybına ve kulakta dolgunluk hissine neden olabilir. Bu bazen açıklanamayan bir sebep olmadan olur ancak multipl skleroz da dahil olmak üzere nörolojik hastalıklardan da kaynaklanabilir.
- Arter (kan damarı) bozuklukları: Ateroskleroz, yüksek tansiyon, bükülmüş veya kusurlu kan damarları gibi kan damarlarını etkileyen durumlar, kanın damarlarda daha zor hareket etmesine neden olabilir. Bu kan akışı değişiklikleri kulak çınlamasına neden olabilir veya mevcut kulak çınlamasını daha belirgin hale getirebilir.
- Diğer kronik durumlar: Diyabet, tiroid sorunları, migren, anemi ve romatoid artrit ve lupus gibi otoimmün bozuklukları içeren durumların tümü çınlamayla ilişkilendirilmiştir.
İlginizi Çekebilir: Kulaktaki Basınç Hissi Nasıl Geçer? Kulak Uğultusunun Sebebi Nedir?
Psikolojik Kulak Çınlaması Nasıl Geçer?
Anksiyete, vücudun strese verdiği doğal bir tepkidir. Stres, kişinin düşünceleri ile fiziksel tepkileri arasındaki karmaşık etkileşimin sonucudur. Amerikan Psikoloji Derneği’ne göre kaygının özellikleri arasında gergin duygular, endişeli düşünceler ve artan kan basıncı gibi fiziksel değişiklikler yer alır.
Doktorlar kaygıyı kulak çınlaması gibi bazı çeşitli tıbbi durumlara bağlar. Araştırmalar sebepsiz ve kronik kulak çınlaması olan bireylerin %45’e varan bir kısmının anksiyete belirtileri gösterdiğini ve kişi stres yaşadıktan sonra kulak çınlamasının genellikle kötüleştiğini gösterir. İnsanlar sık gerçekleşen çınlaması nöbetlerini rahatsız edici bulur, uyku ve odaklanmada zorluklara neden olabilir.
Anksiyete ve kulak çınlaması karmaşık, birbirine bağlı bir ilişkiye sahiptir. Anksiyete ve buna bağlı zihinsel sağlık durumları, tinnitusa neden olabilir ve tinnitus, bireyin endişelenmesine neden olabileceğinden, kaygı ataklarını şiddetlendirebilir. Ayrıca, kronik kulak çınlaması olan bireylerin yaklaşık %10 ila %60’ı aynı zamanda depresyonla da mücadele eder. Araştırmacılar, kulak çınlamasının psikolojik bir durumdan önce mi yoksa sonra mı oluştuğundan emin değilken, psikolojik sıkıntı ile çınlamanın şiddeti arasında kanıtlanmış bir bağlantı olduğunu savunur.
Psikolojik sebeplerden kaynaklanan çınlamanın bilinen kesin bir tedavisi yoktur. Mevcut çözümler, çınlamanın etkisini azaltmayı ve bireyin mümkün olduğunca rahat, stresi azaltılmış bir şekilde yaşamasını sağlamayı amaçlar:
- Antidepresanlar.
- İşitme cihazları: Çınlaması olan birçok insanda işitme kaybı da vardır. İşitme cihazları, sesleri daha yüksek ve kulak çınlamasını daha az fark edilir hale getirerek kulak çınlamasını hafifletmeye yardımcı olabilir. Örneğin; işitme cihazları, buzdolabınızın çıkardığı gürültü gibi çevrenizdeki hafif seslerin seviyesini artırabilir. Yani, işitme cihazları duymanızı kolaylaştırır, bu da kulak çınlamasını görmezden gelmenizi kolaylaştırabilir.
- Rahatlama teknikleri: Tinnitus sinir bozucu ve stresli yaratan bir durum olabilir. Ayrıca, stres ve hayal kırıklığı çınlamayı daha belirgin hale getirebilir. Gevşemeyi artırmaya ve stresi azaltmaya yönelik teknikleri öğrenmek, insanların çınlamanın yarattığı hayal kırıklıklarıyla daha iyi başa çıkmasına yardımcı olabilir.
- Terapi: Bazı insanlar bilişsel davranışçı terapi (CBT) veya kabul ve kararlılık terapisi (ACT) gibi zihinsel sağlık terapilerinden yararlanır. Bu terapiler, insanların kulak çınlamasına nasıl daha az dikkat edeceklerini öğrenmelerine yardımcı olur.
- Tinnitus maskeleme: Maskeleme, kulak çınlamasını yönetmek için başka bir yardımcı yöntemdir. Beynin ses bilgilerini işleyen kısmı olan işitsel korteksteki hiperaktiviteyi hafifletmek için harici bir gürültü kullanır. Kişinin farkındalığını azaltarak rahatsızlık düzeyini azaltır.
Kulak Çınlaması Tehlikeli midir?
Bazı insanlar kulak çınlamasından pek rahatsız olmaz. Ancak bazı kişilerde kulak çınlaması günlük yaşamı bozacak kadar şiddetli olabilir. Sizi rahatsız eden bir kulak çınlamanız varsa tıbbi yardım alabilirsiniz.
Soğuk algınlığı gibi bir üst solunum yolu enfeksiyonundan sonra kulak çınlaması gelişir ve kulak çınlamanız bir hafta içinde düzelmezse doktora gidebilirsiniz.
Nadiren de olsa kulak çınlaması, orta kulak tümörünün (glomus tympanicum) bir işareti olabilir. Yürüme, konuşma veya denge güçlüğü ile birlikte kulak çınlaması, nörolojik bir rahatsızlığın işareti olabilir. Bu işaretleri fark ederseniz acilen bir doktora görünmeniz gerekir.
Kulak çınlaması ile birlikte işitme kaybı, baş dönmesi, anksiyete ve depresyon yaşıyorsanız acilen bir doktora görünmeniz gerekir.
Tinnitus Teşhisi Nasıl Koyulur?
Tinnitus bir durum veya hastalık değildir, diğer hastalıkların bir belirtisidir. Kulak çınlaması hakkında daha fazla bilgi edinmek için doktorunuz sizi muayene eder ve bazı testler isteyebilir:
- Fiziksel Muayene: Doktorunuz bariz problemler için kulaklarınızı kontrol eder. Pulsatil çınlama belirtilerini kontrol eder.
- Tıbbi geçmiş: Doktorunuz çınlamanın yüksek sesli bir ortam gibi tek bir olaydan kaynaklanıp kaynaklanmadığını öğrenmek için bazı sorular sorabilir. Çevrenizdeki insanlarda da işitme kaybı olup olmadığını sorabilir. Hangi ilaçları aldığınızı sorabilir.
- İşitme testi (odyometri): Odyometri testi, çeşitli frekansları duyma yeteneğinizi kontrol eder.
- Timpanometri: Doktorunuz kulak zarınızı timpanometre adı verilen bir el cihazıyla kontrol eder.
- MR: MR, X ışınları kullanmadan vücudunuzun ayrıntılı görüntülerini üretir.
Kulak Çınlaması Nasıl Önlenir?
İşitme duyunuzu korumak, tinnitusu önlemenin en iyi yollarından biridir. Tüm günlük aktivitelerinizi düşünerek kulaklarınızı korumaya çalışın. Kulaklarınızı yüksek sese maruz bırakmamak için kulak tıkacı kullanabilirsiniz. Örneğin; İnşaat, çevre düzenlemesi veya montaj hattı gibi gürültülü makinelerin çevresinde bulunduğunuzda kulak tıkaçlarıyla işitme duyunuzu koruyun. Ayrıca, kulaklıkları her kullandığınızda, ses seviyesini düşük tutarak kulaklarınızı koruyun.
İlginizi Çekebilir: Kulak Memesi Şişmesi Neden Olur? Kulak Arkasında Neden Yağ Bezesi Çıkar?
Kulak Çınlamasını Evde Geçirme Yöntemleri Nelerdir?
Bazı insanlar, belirli yiyeceklerin, içeceklerin veya ilaçların semptomları kötüleştirdiğini söyler. Herkes aynı şekilde etkilenmez, bu nedenle olası tüm tetikleyicilerden kaçınmanız gerekmez. Bunun yerine, belirtilerinizi hangi şeylerin etkilediğine dikkat edin. Bazı olası tetikleyiciler:
- Kola, kahve, çay ve enerji içecekleri gibi kafein içeren içecekler
- Alkol
- Aspirin
- Tuz
- Sigara (sigara içmek çınlamayı iki şekilde kötüleştirebilir; İşitmenizi kontrol eden hassas sinir hücrelerine giden kan akışına zarar verir. Ayrıca, vücudunuzda bir uyarıcı görevi görür ve çınlamanın daha yüksek çıkmasına neden olabilir.
Tetikleyicilere ek olarak, çınlama sessiz bir ortamda kişiyi daha çok rahatsız edeceği için bazı yatıştırıcı sesler dinlenebilir:
- Arka planda hafif müzik
- Radyo
- Klima veya fan
- Meditasyon sesleri
Tinnitus ilk ortaya çıktığında veya alevlendiğinde endişeli ve rahatsız hissetmeniz normaldir. Ancak stres ve endişe semptomlarınızı daha da kötüleştirebilir. Sizin için en iyi yöntemi bulana kadar rahatlamanın farklı yollarını deneyin. 15 dakikalık rahatlama bile stresi azaltır ve ruh halini iyileştirir. Ayrıca farklı rahatlama yöntemleriyle de stres seviyenizi azaltabilirsiniz.
- Yoga
- Tai Chi
- Meditasyon
- Aşamalı kas gevşemesi
- Hipnoz
- Yeterli ve düzenli uyku
- Egzersiz
