Raffaello Sanzio da Urbino Kimdir?

İtalyan Yüksek Rönesans klasisizminin önde gelen isimlerindendir Raffaello Sanzio da Urbino. Sanat dünyası için oldukça önemli isimlerden biridir. En çok Sistine Madonna (Sistine Meryem’i) ve Roma’daki Vatikan Sarayı’ndaki büyük figür kompozisyonlarıyla tanınır. Sanata kattıklarıyla halen anılmakta ve araştırılmaktadır.

Raffaello Sanzio da Urbino Kimdi?

İtalyan Rönesans ressamı ve mimarı olan Rafael, 1504’te Perugino’nun çırağı oldu. 1504’ten 1507’ye kadar Floransa’da yaşayarak, bir dizi “Madonna (Meryem)” içerikli eserler üretmeye başladı. 1509’dan 1511’e kadar Roma’da Vatikan Sarayı’nda bulunan Stanza della Segnatura (Signatura Odası) fresklerini boyadı. Daha sonra Stanza d’Eliodoro’da (Heliodorus Odası) Vatikan için başka bir fresk döngüsü çizdi. Bu odalar Raffaello Odaları olarak anılmaktadır. 1514’te Papa II. Julius, Rafael’i baş mimarı olarak işe aldı. Aynı sıralarda, Sistine Madonna adlı bir yağlı boya tablo olan “Madonnas” serisindeki son çalışmasını tamamladı. Büyük sanatçı, 6 Nisan 1520’de Roma’da vefat etti.

İlginizi Çekeceğini Düşündüğümüz Bir İçerik: Raffaello Sanzio’nun En Ünlü 12 Tablosu

Raffaello Sanzio’nun Çocukluk Yılları

Sanzio, 6 Nisan 1483’te Marche Bölgesi’ndeki Urbino ve Colbordolo’dan zengin tüccar ailelerden gelen Giovanni Santi di Pietro ve Magia di Battista di Nicola Ciarla’nın çocuğu olarak dünyaya geldi.

O zamanlar Urbino gelişen bir kültür merkeziydi. Rafael’in babası, tanınmış bir stüdyonun başında olduğu Urbino Dükü Federigo da Montefeltro için ressam olarak çalıştı.

Rafael, bebeklik döneminde hayatta kalan tek üç çocuktu. Annesi 1491’de Rafael dokuz yaşındayken öldü. Annesi öldükten bir yıl sonra Rafael’in babası, bir kuyumcunun kızı olan Bernardina ile yeniden evlendi.

Babası, Rafael’in bir ressam olarak erken eğitimini sağladı. Biyografisini yazan Giorgio Vasari’nin etkileyici kitabında babası hakkında şunlar yazmaktadır: Babası Rafael’in sekiz yaşındayken İtalyan Rönesans ressamı Pietro Perugino’nun atölyesine yerleştirilmesini de ayarladı.

Bu çıraklığın ne zaman başladığını kesin olarak bilinmemektedir. Babasının 1494’te öldüğü yıl Perugino’nun atölyesinde asistan olarak çalıştığını biliyoruz.

Giovanni’nin ölümü üzerine, Rafael babasının stüdyosunu miras aldı. Giovanni’nin erkek kardeşi, Rafael’in yasal vasisi olarak atandı. Amcası stüdyonun yönetimini devraldı. Daha sonra Rafael, babasının atölyesinde çalışmaya devam etti.

İlginizi Çekeceğini Düşündüğümüz Bir İçerik: Ünlü Ressam Claude Monet Kimdir?

Raffaello Sanzio’nun İlk Yılları

Raffaello Sanzio da Urbino, Timoteo Viti adında bir saray ressamından Urbino’da eğitim almaya devam etmiştir. Eğitimine devam etmesine rağmen, Rafael’in ilk önemli sanatsal etkisi olarak tanınan Perugino’ydu.

Henüz 17 yaşındayken derin yeteneği, çıraklığının tamamlanmasıyla birleştiğinde gerçek bir usta olarak tanınmasını sağladı. O zamanlar Perugino’nun ile Rafael arasında hem stil hem de teknik olarak ayrım yapmak imkansızdı.

1500 yılında Rafael ilk komisyonunu aldı. İlk komisyonu Aziz Nikolaos’a adanmış bir sunaktı.

Sunak, Urbino’dan çok uzak olmayan bir kasaba olan Città di Castello’daki St Agostino kilisesindeki Andrea Baronci’nin şapeli içindi.

Babasının bir arkadaşı ve çağdaşı olan Evangelista da Pian di Meleto ile ortak bir komisyon olmasına rağmen Rafael “Usta” olarak anıldı. Ne yazık ki, sunak 1789’daki bir deprem sırasında hasar gördü.

Bu komisyonu, Perugia’daki San Francesco al Prato Kilisesi’ndeki Oddi ailesi şapelinin sunağı için Meryem’in Taç Giymesi (Crowing of the Virgin) de dahil olmak üzere önemli komisyonlar izledi. Ayrıca Perugino’nun İsa’nın Anahtarları Aziz Petrus’a Teslim Etmesi (The Delivery of the Keys) adlı tablosundan esinlenmesi sayesinde 1504’te Bakire’nin Evliliği (Lo Sposalizio Della Vergine) adlı bu dönemin en önemli parçasını yarattı.

İlginizi Çekeceğini Düşündüğümüz Bir İçerik: Ünlü Ressam Pierre-Auguste Renoir Kimdir?

Raffaello Sanzio da Urbino’nun Floransa’ya Gidişi

1504’te Rafael, ressam Pinturicchio tarafından Libreria Piccolomini’deki fresklere çizimler hazırlaması için Siena’ya davet edildi. Daha sonra Rafael, Siena’ya taşındı. Oradan, sonraki dört yıl boyunca kalacağı İtalyan Rönesansının gelişen merkezi olan Floransa’ya gitti. Bu süre zarfında iki büyük rakibi Leonardo da Vinci ve Michelangelo ile tanışacaktı; Rafael çok daha genç olmasına rağmen, üçü o dönemin büyük ustalarının birincil üçlüsü olarak bilinecekti.

Fra Bartolomeo, Rafael’i Perugino’nun narin zarif stilinden daha görkemli bir stil lehine vazgeçmeye ikna etmesi için Floransa’daydı.

Başlıca sanatsal etkisi Leonardo da Vinci’nin özellikle kompozisyonu, diyalog oluşturmak için jest kullanımı, yenilikçi chiaroscuro ve sfumato teknikleri oldu.

Bu süre zarfında Rafael, Leonardo’nun gerçekçilik ve kompozisyon deneylerinin çoğunu içeren bir dizi Madonna boyadı. En ünlü örneği 1507’de yaptığı Güzel Bahçıvan Kız (La belle jardinière) tablosuydu.

O yılın ilerleyen saatlerinde Michelangelo’nun Defin Töreni (The Entombment) tablosu Cascina Savaşı’na göndermeler içeriyordu. Bu durum diğer sanatçılardan öğrenme ve bilgiyi imza stiline dönüştürme yeteneğiydi. Michelangelo’yu çileden çıkardığı söylenen Rafael’di. Michelangelo söylentileri Rafael’i intihalle suçlamasıyla doğrulanmış oldu.

İlginizi Çekebilir: Ünlü Rönesans Sanatçısı Raffaello Sanzio Hakkında Birbirinden 12 İlginç Bilgi

Raffaello Sanzio’nun Olgunluk Yılları

Roma’daki Aziz Petrus Bazilikası’nı yeniden inşa eden ilk mimar olan Donato Bramante’nin tavsiyesi üzerine Papa II. Julius, Rafael’i Roma’ya davet etti. Orada hem Papa II. Julius hem de Lorenzo de’ Medici’nin oğlu halefi Papa X. Leo için çalıştı. Bu süre zarfında “Ressamların Prensi” unvanını kazandı.

1508’de Michelangelo, Sistine Şapeli’nin tavanını boyarken Rafael Papa II. Julius’un Vatikan’daki dairelerini yeniden dekore etmek için çalışmaya başladı. Bu, bugüne kadarki en önemli komisyonuydu ve onu Medici Mahkemesinde önde gelen ressam olarak kurdu. Önümüzdeki beş yıl boyunca freskler üzerinde çalışmasına rağmen komisyonun tamamlanmasını (bazı önemli istisnalar dışında) çizimlerine dayanarak yardımcılarına bıraktı.

Bu süre zarfında Rafael, bankacı Agostino Chigi ile tanıştı. Agostino Chigi, kilisenin dışındaki en önemli patronlarından biriydi. Chigi’den aldığı en ünlü sipariş, mimar Baldassarre Peruzzi tarafından tasarlanan Roma’daki Villa Farnesina’daki Galatea freski içindi.

Ayrıca Rafael ilk mimari siparişini 1513’te Santa Maria del Popolo kilisesindeki Chigi Şapeli’nin tasarımı olan Agostino Chigi’den aldı.

Rafael Roma’da, Bramante ile St Eligio degli Orefici kilisesinin mimari tasarımı üzerinde çalışmaya devam etti. Bramante’nin 1514’teki ölümünün ardından ona yeni Aziz Petrus Bazilikası’nın Mimari Komiserliği pozisyonunu sağlayan bu mimari projelerdi.

İlginizi Çekeceğini Düşündüğümüz Bir İçerik: Mona Lisa’nın Yaratıcısı Leonardo da Vinci Kimdir?

Raffaello Sanzio da Urbino’nun Nişanlanması

1514 yılı aynı zamanda Rafael’in Kardinal Bernardo Dovizi Bibbiena’nın yeğeni Maria Bibbiena ile nişanlandığı yıldı. Kardinal, Rafael’in ömür boyu arkadaşı ve patronuydu. Ayrıca dostu olan Kardinal, Medici Mahkemesinde hatırı sayılır bir güce sahipti. Kardinal, Papalığı sırasında Papa II. Julius tarafından korundu, Daha sonra Papa X. Leo olan Giovanni de’ Medici’nin uzun süreli bir arkadaşı oldu.

Rafael’in nişanı baskı altında kabul ettiği söylenmektedir çünkü başka birine aşıktı. Aşık olduğu kişi ise fırıncının metresi ve modeli olan Margherita Luti.

Margherita Luti’ye olan hayranlığına duyulan genel ilgi nedeniyle büyük ölçüde Rafael’in biyografisinden yazılan Maria Bibbiena’nın, evlilik gerçekleşemeden 1520’de bilinmeyen bir hastalıktan öldüğü bilinmektedir.

Rafael’in Genç Kadının Portresi (La Fornarina) portresinde ölümsüzleştirilen Margherita Luti, hayatının büyük aşkıydı. Öyle ki Vasari, Rafael’in Agostino Chigi için Villa Farnesina’yı dekore etmesi için görevlendirildiğini, onunla meşgul olduğu için kalbinin işinde olmadığını not eder. Bu yüzdendir ki Chigi, komisyon boyunca iki sevgilinin gizlice buluşmasını ayarlamak zorunda kaldı. Rafael’in Villa için seçtiği aşk ve evlilik temaları, ikisinin gizlice evli olabileceği yönünde spekülasyonlara yol açtı.

İlginizi Çekeceğini Düşündüğümüz Bir İçerik: Salvador Dalí Kimdir?

Raffaello Sanzio’nun Son Yılları

1517’de Papa X. Leo, Rafael’i Roma’daki eski eserler komiseri olarak atadı. Rafael, eski eserlerin restorasyonunu denetleme rolü oynadı. Roma’nın arkeolojik bir haritasını çizerek bu sorumluluğu yerine getirmeye başladı. Restorasyon yöntemleri önceki restorasyoncuların yaklaşımından farklıydı. Zamanın diğer mimarları tarafından tercih edilen yaratıcı rekonstrüksiyonlardan ziyade, parçaları orijinal formlarına sadık tutma konusundaki ısrarı sayesinde.

Papa ayrıca Rafael’i Sistine Şapeli’nin duvarlarına asmak için on duvar halısı tasarlaması için görevlendirdi. Rafael, Flaman dokumacı Pieter Coecke van Aelst’in atölyesine dokunması üzere gönderilen yedi karikatürü tamamlamayı başardı. Eserler, Rafael’in ölümünden kısa bir süre önce şapele asıldı.

Daha sonraki yıllarda Rafael, Bramante tarafından tasarlanan bir saray olan Palazzo Caprini’de yaşadı. Bu süre zarfında, Papalık Mahkemesinde yüksek bir makam olan prestijli Odanın Damat ünvanı da dahil olmak üzere onurlarla övüldü. Ayrıca Katolik Kilisesi’nin görkemine yaptığı katkılardan dolayı Altın Mahmuz Papalık Nişanı Şövalyesi olarak atandı.

Ayrıca, Papa Leo’nun doktoru için muhteşem bir saray olan Palazzo di Jacobo da Brescia’yı da içeren çok sayıda mimari projede çalıştı.

Daha sonra Villa Madama’da, VII. Papa öldüğü sırada üzerinde çalıştığı son resim, yine Kardinal Giulio de’ Medici tarafından sipariş edilen ve Fransa’daki Narbonne Katedrali için büyük bir sunak için tasarlanan Başkalaşım (Trasfigurazione)’dı.

İlginizi Çekeceğini Düşündüğümüz Bir İçerik: Ünlü İtalyan Ressam Michelangelo Merisi da Caravaggio Kimdir?

Raffaello Sanzio da Urbino’nun Ölümü ve Sonrası

Rafael, 6 Nisan 1520 yılında Cuma günü Roma’da henüz 37 yaşındayken dünyaya gözlerini yumdu. İşlerini düzene sokabildiği ve son ayinlerini (ölümden önce Katoliklere verilen son dualar) alabildiği kısa bir hastalıktan sonra vefat etti.

Yerel geleneklere uygun olarak cenazesi evinde yattı ardından zamanının en büyük cenaze törenlerinden biri gerçekleşti. Tören, cenaze töreninin düzenlendiği Vatikan’da sona erdi.

Fransız biyografi yazarı Quatremère de Quincy’nin 1824 tarihli “Rafael Tarihi”nde belirttiği gibi,

 “Alayın gerçek ihtişamı; kendisine eşlik eden arkadaşlarının, öğrencilerin, sanatçıların, ünlü yazarların, her rütbeden şahsiyetin muazzam kalabalık topluluğuydu. Tüm şehrin gözyaşları arasındaydı. Çünkü keder geneldi ve Papa’nın Mahkemesi bunu paylaştı.”

Rafael vasiyetinde Roma’daki Panteon’a Maria Bibbiena’nın yanına gömülmesini istedi. Mezarına ise Kardinal olan bir bilgin Pietro Bembo tarafından şu sözler  yazılmıştır:

“Burada, Doğanın yaşarken fethedilmekten korktuğu ve ölürken ölmekten korktuğu ünlü Rafael yatıyor.”

Sevgilisi Margherita Luti’ye büyük miktarda para bıraktığı bilinmektedir. Ancak Margherita Luti’ye ne olduğu hakkında pek bir şey bilinmemektedir. Duyulanlara göre ölümünden birkaç ay sonra St. Appollonia manastırına giren, kendisine “Margherita Luti, bir dul” diyen bir kadının kaydı var.

Pandolfo Pico’nun Isabella d’Este’ye yazdığı 7 Nisan 1520 tarihli bir mektup yazdı. Mektupta, Rafael’in ölümünü “ilk hayatını bitirmiş, ancak ikinci hayatı Şöhret olacak kadar iyi bir adam” olarak tanımladı.

Raffaello Sanzio da Urbino ve Bıraktığı Mirası

Vasari’nin belirttiği gibi,

“Rafaello da Urbino’da görülen bu kadar ender ve sayısız armağanın sahipleri yalnızca insanlar değil, ölümlü tanrılardır.”

Londra Kraliyet Akademisi’nin ilk başkanı Joshua Reynolds, okul öğrencilerinin “Rafael’in dehasının ilahi kıvılcımı”ndan ilham alacaklarını umuyordu. Onları çalışmalarının bir parçası olarak büyük sanatçının çizimlerini kopyalamaya yönlendireceğini düşünüyordu.

Sanat tarihçisi Neal Ascherson’ına göre “Rafael; 19. yüzyıl Avrupa uygarlığını, fikirlerini sanatı mükemmellikle sonuçlanacak evrimsel bir süreç olarak hayal etti. Rafael mükemmelliği somutlaştırıyor gibiydi.”

Ünlü sanat tarihçisi John Ruskin, 19. yüzyılda farklı bir yaklaşımı savundu. Savunması Rönesans’ın insan ihtişamı ideallerinin ve bunun bir sanatçı eğitiminin parçası olarak öneminin reddini doğurdu. Ruskin’in açıkladığı gibi, “düşünceden çok infaz, doğruluktan çok güzellik aranıyordu.”

Bu isyan, akademik sanat öğretisini Rafael’in ideal kabul edildiği felsefelerden uzaklaştırdı. Bu durum 1840’larda Pre-Raphaelite Brotherhood adlı ressamlar grubunun oluşumuna yol açtı. Topluluğun kurucu üyeleri William Holman Hunt, John Everett Millais ve Dante Gabriel Rossetti idi. Kuruculara göre sanatta yeni bir yön bulmanın tek yolu bellidir. Yolun, resimsel tekniklerin ve sanatsal yorumlamanın ön plana çıktığı ortaçağ ve Erken Rönesans sanatına geri dönmek olduğuna inanıyorlardı. Bu geri dönmenin Rafael ve Yüksek Rönesans sanatı tarafından olacağını düşünüyorlardı.

Modern sanatın nihayetinde aldığı yöne rağmen Rafael, resim pratiğini sonraki nesillerin arzulamak için ideal olarak kullanacağı teknik başarının zirvesine taşıdığı için saygı görmeye devam ediyor.

Tarihte Rafael’e saygısını eserlerinde açıkça sunan sanatçılar var. Bu sanatçılar Albrecht Dürer, Titian, Rembrandt, Velazquez, Sir Joshua Reynolds ve Pierre-Auguste Renoir’in de bulunduğu efsanevi bir kadrodur.

Raffaello Sanzio da Urbino, 16. yüzyılın başlarından beri sürekli olarak hayal gücümüzde sabit kaldı. Büyük sanatçı Raffaello Sanzio da Urbino sanat hayatımızda kalmaya da devam edecek.

İlginizi Çekecek Bir Başka İçeriğimiz: Bir Claude Monet Eseri: Jeanne-Marguerite Lecadre Bahçede